نادرست - December 23, 2020

اثرات مثبت «سیتریزین» بر مبتلایان کووید-۱۹ بنیاد علمی ندارد

December 23, 2020

فراه (پژواک،۳۰ قوس٩٩): شایعۀ مؤثریت استفاده از«سیتریزین»، در تداوی بیماران کووید – ۱۹ و تجویز آن از سوی برخی داکتران بر بنیاد قضاوت کلینيکی، در حالی است که اثرات مثبت این دوا بر مبتلایان این بیماری، بنیاد علمی ندارد.

متخصصين صحى میگويند که سیتریزین هیدروکلراید (Cetirizine Hydrochloride) یا سیتریزین ایچ سی ایل (Cetirizine Hcl) که بین مردم به نام سیتریزین از آن استفاده می شود، دوای رفع علایم حساسیت است و نبايد مردم بدون تجويز داکتر، از آن استفاده کنند.

به گفته آنها، این دوا که نام تجاری آن زایرتیک (Zyrtec) و نام عمومی یا ژنریک آن سیتریزین (Cetirizine) می باشد، برای رفع علایم حساسیتی مانند آبریزش چشم، آبریزش بینی، خارش چشم یا بینی، عطسه، کهیر (نوعی بیماری پوستی ناشی از حساسیت) استفاده می شود.

شایعه مؤثریت این دوا در مریضان کووید – ۱۹ حدود یک سال قبل، پس از شیوع ویروس کرونا در افغانستان پخش شد و به دنبال آن، قيمت اين دوا نیز برای مدتی در برخی مناطق به خصوص ولایت فراه، ده برابر بلند رفت و هنوز هم برخی داکتران، این دوا را به مریضان مبتلا به ویروس کرونا به هدف کنترول ریزش نیز تجویز می کنند.

شمارى از باشنده های ولایت فراه، به آژانس خبری پژواک گفته اند که اين شايعه در زمان موج اول ویروس کرونا، به شکل شفاهی درمدت يک هفته در تمام ولايت فراه پخش شد و با پخش آن، قيمت يک پاکت سیتریزین از ده افغانى به صد افغانى افزايش پيدا کرد و حتى در برخى دواخانه ها يافت نمى شد.

غلام حیدر یک تن از باشندگان ناحیۀ سوم شهر فراه گفت در آن ايام با هر کسى که مقابل مى شد، برايش می گفت که سيتريزين، براى تداوى بیماری یادشده موثر است.

غلام حيدر گفت: «وقتى که در هرجا در مورد سيتريزين مى شنيدم، خودم هم وادار شدم تا به بازار بروم و سيتريزين بخرم؛ اما از حدود يک هفته بعد از خريدارى آن، به کرونا گرفتار شدم و دوایی که خريده بودم در سه روز خلاص شد، وقتى دوباره به دواخانه رفتم، قيمت يک پاکت سيتريزين، از ده به ١٠٠ افغانى رسيده بود.»

او افزود که سه پاکت دیگر سیتریزین را هر پاکت به صد افغانی خریداری کرد؛ اما فایده ای به او نرساند.

موصوف از وزارت صحت عامه، خواهان تقویت آگاهی دهی عامه در بخش رد شایعات پیرامون بیماری کووید – ۱۹ شد.

عبدالرحمن یکتن دیگر از باشندگان شهر فراه گفت: «در زمان موج اول ويروس کرونا، در فراه در بين مردم آوازه پخش شد که سیتریزین، براى کسانى که به اين مريضى مصاب مى شوند فايده دارد، در هر کوچه و بازار که مى رفتى همى قصه بود و مردم با عجله از دواخانه ها ستريزين مى خريدند.»

موصوف افزود که خودش نیز دوای سیتریزين خریداری کرده بود و به دنبال این شایعه، قیمت یک پاکت این دوا از ده به صد افغانی افزایش یافت و در برخی دواخانه ها حتی یافت نمیشد.

اين دو تن و شمار ديگر از باشندگان فراه گفتند که استفاده از تابلیت سیتریزین مفید نبوده و در وقت خریداری و کمبود آن در بازار، جز ضیاع وقت و ایجاد تشویش هیچ دستاوردی دیگری در پی نداشت.

در همين حال، احمد جیلان یک تن از دوا فروشان در شهر فراه، در صحبتى با پژواک، پذیرفت که در ایام شیوع موج اول کرونا در ولایت فراه، قیمت یک پاکت سیتریزین تا صد افغانی بلند رفته بود؛ اما بعد از مدتی قیمت آن دوباره کاهش یافت و اکنون یک پاکت به پانزده افغانی فروخته می شود.

سید نصیر باشنده شهر کابل گفت: «حدود یک ماه پیش چند عضو خانوادۀ ما به کرونا مبتلا شدند، مردم می گفتند که سیتریزین فایده دارد، یک پاکت را به بیست افغانی خریدم و با یک داکتر هم مشوره کردم، گفت که این دوا به مریض داده شود خوب است، جلو برخی مشکلات را می گیرد و از شدت مرض می کاهد.»

دوافروشان در کابل می گویند که قیمت یک پاکت سیتریزین با در نظرداشت کمپنی ساخت آن، متفاوت است و از ده تا سی افغانی فروخته می شود.

بصیر باشنده دیگر شهر کابل گفت: «حدود شش ماه قبل در شبکه های اجتماعی، همگانی شد که گویا تابلیت سیتریزین برای تداوی بیماری کووید -۱۹ موثر است، من و شماری از همکارانم با وجودی که این تابلیت نسبت به گذشته قیمت شده بود، چند بسته خریداری کردم تا در صورت ضرورت از آن استفاده بکنیم؛ اما بعداً گفته شد که این موضوع حقیقت ندارد.»

دوا بدون تجويز داکتر استفاده نشود

نبيل پاکطین پروفیسور امراض داخله عمومی در شفاخانه رابعه بلخی در کابل، به پژواک گفت: «بسیاری داکتران در مورد سیتریزین قضاوت کلینیکی می کنند، نظر به تجربه ای که دارند، قبلا برای بیمارانی که مشکلات تنفسی داشتند توصیه می کردند، حالا هم نظر به همین تجربه برای بیماران کرونا هم توصیه می شود.»

وى افزود: «استفادۀ سیتريزين، براى مريضان کويد-١٩ نادرست است؛ چرا که مبناى علمى ندارد و تا کنون براى مريضان کويد – ١٩ کدام دوا کشف نشده است.»

به گفته او، تا حال در این مورد هیچ نوع تحقیقی صورت نگرفته است و نه هم در این مورد اسناد و شواهدی موجود است که سیتریزین، کدام تاثیر ویروسی داشته باشد.

داکتر مهتاب الدین نورزی متخصص امراض داخله در ولايت فراه گفت: «سیتریزین برای کسانی که به نفس تنگی، سرفه و تب دچاراند تجویز می شود،[ سبب] جلوگیری از افرازات و مسدود کردن پروسه التهابی در بدن می گردد.»

او افزود که وی نیز این دوا را برای بیماران کووید -۱۹ که بیماری شکر نداشته باشند، به دلیلی تجویز می کند که در کنترول ریزش موثریت دارد؛ اما او گفت که این دارو‌ در ليست سازمان صحی جهان، برای افراد مبتلا به ویروس کرونا شامل نیست و نباید سیتریزین، به نام دوای ضد ویروس کرونا مصرف کرد.

او علاوه کرد که استفاده خودسرانه اين دوا باعث ایجاد مشکلاتی همچون خشکی دهان، احساس نا آرامی، درد معده، اسهالات، گیچ بودن و غیره شده مى تواند.

آژانس خبرى پژواک پژواک، تلاش نمود تا در مورد پخش اين شايعه و خواسته هاى مردم در مورد جلوگيرى از پخش همچو شايعات، پاسخ رياست صحت عامه فراه را داشته باشد؛ اما مسئولان حاضر به مصاحبه نشدند.

داکتر محمد عارف زلال سرطبیب شفاخانه کووید – ۱۹ در فراه گفت: «نظر به هدایت مرکز، ما اجازه مصاحبه پیرامون مسایل مرتبط به کرونا را نداریم.»

معصومه جعفرى معاون سخنگوى وزارت صحت عامه گفت که سيتريزين، براى بیماران کوويد- ١٩ فايده ای ندارد؛ زیرا سیتریزين دوای حساسيت مى باشد.

به گفته او، وزارت صحت عامه هميشه از مردم مى خواهد که هيچ دوا را به شکل خودسر و بدون مشوره داکتر استفاده نکنند؛ زيرا هر دوا عوارض جانبى را در پى مى داشته باشد.

او افزود که در زمان موج اول شيوع ويروس کرونا، در برنامه هاى آگاهى دهى، برخى مشکلات وجود داشت؛ اما اکنون این وزارت برنامه هاى خود را در این راستا منسجم تر ساخته است.

بنيامين بارز

این گزارش تحقیقی، با حمایت مالی اتحادیه اروپا تهیه شده است؛ مسئوليت محتوای آن تنها به عهدۀ پژواک بوده و الزاماً بیانگر دیدگاه های اتحادیه اروپا نمی باشد.